Pokrzywa od starożytności jest znaną i cenioną rośliną leczniczą. Pisali o niej Hipokrates, Dioskurides i Pliniusz. Była stosowana jako środek tamujący krew i na wzmocnienie popędu płciowego. Germanie poświęcili ją bogowi płodności, a przez Słowian była uważana za roślinę magiczną, odpędzająca złe duchy. Angielski zielarz i lekarz Nicolas Culpeper (1656) pisze o niej "...pochłania nadmiar flegmy pozostałej po okresie zimowym..." Do XVII wieku wyrabiano z niej tkaniny i dopiero później została wyparta przez bawełnę i jedwab. W czasie I Wojny Światowej przeżywała renesans, gdyż z braku surowców ponownie służyła do wyrobu tkanin. Do dzisiaj używana jest do produkcji sieci rybackich, do wyrobu szpagatu, czyli bardzo cienkiego i bardzo mocnego sznurka, a nawet bywa używana do wyrobu grubych tkanin. Pokrzywa dostarcza również zielonego barwnika całkowicie nieszkodliwego i stosowanego w przemyśle spożywczym do barwienia wódek, likierów, cukierków i innych produktów spożywczych.
W polskiej medycynie ludowej była powszechnie stasowana zewnętrznie do biczowania i do okładów w chorobach reumatycznych, a także w kolkach, w paraliżu, na wrzody, na rany i na stłuczenia. Wewnętrznie w postaci wywaru czy naparu podawana ją w zimnicy, w gorączce, w kokluszu, w astmie, w kurczach i w chorobach żołądka oraz w trudnych, skomplikowanych porodach. Niekiedy stosowano poświęcone ziele na rany i w padaczce. Wdychano też dym z pokrzywy w przypadku bólów zęba.
Uprawa i uzyskiwanie surowca leczniczego
Do celów leczniczych liście pokrzywy są zbierane ze stanu naturalnego.
Ze względu na właściwości rośliny warto jej nie tępić i mieć w kącie ogrodu kępę pokrzywy. Ma ona nie tylko cenne właściwości lecznicze dla człowieka i dla zwierząt, ale jest również cenną rośliną dla zachowania równowagi biologicznej w ogrodzie.Pokrzywa jest również lekiem dla roślin. Z ziela pokrzywy przygotowujemy preparat, który wzmacnia rośliny, sprawia, że szybciej rosną i dają lepsze plony oraz chroni je przed robactwem. Preparat ten. czyli gnojówkę z pokrzywy przygotowujemy w ten sposób, że ziele zalewamy wodą i pozostawiamy na kilka dni. aby sfermentowało. Płynem spryskujemy lub podlewamy rośliny i glebę.
Surowce lecznicze
Najczęściej używamy suszonych liści pokrzywy, ale również świeżych liści, soku, korzenia i nalewki. Pokrzywa ma smak cierpki, słabogorzki. charakter chłodny i suchy.
Podstawowe substancje lecznicze
W liściach pokrzywy znaleziono witaminy A, B. C. K. flawonoidy, garbniki, karotenoidy. ksantofil, chlorofil A i B. związki aminowe — między innymi histaminę, acetylocholinę i serotoninę. fitoslero-le, proloporfiryny. kwasy organiczne. między innymi mrówkowy, związki zwiększające odporność na infekcję, a także sole mineralne w tym dużo wapnia, żelaza i rozpuszczalną krzemionkę.
Działane
Pokrzywa działa na cały organizm odżywczo, witaminizująco. mineralizująco. wzmacniająco, stymulujaco, regulująco. regenerująco i oczyszczająco
Jest przede wszystkim lekiem krwi. Działa krwiotwórczo. zwiększa poziom hemoglobiny i ilość czerwonych ciałek krwi. tak jak podacie leków z żelazem. Wykazuje również działanie przeciwkrwot oczne, zapobiegające krwawieniom z naczyń włosowatych dzięki witaminie K oraz f flawonoidom i garbnikom. Po podaniu przetworów z pokrzywy następuje obniżenie ciśnienia krwi dzięki działaniu rozkurczowemu na mięśnie gładkie naczyń krwionośnych. Działa również korzystnie na układ pokarmowy, pobudza wydzielanie soków żołądkowych, działa żółciopędnie. poprawia trawienie i przyswajanie pokarmów, przeciwdziała stanom zapalnym w przewodzie pokarmowym, działa ściągająco i przeciwbiegunkowo. Działa również stymulujaco na czynności wydziclnicze trzustki i obniża nieznacznie poziom cukru we krwi. Działa również mle-kopędnie. Stwierdzono również, że liście i korzenie pokrzywy stymulują wydzielanie interferonu, wzmacniają odporność organizmu przed inwazją wirusów i działają przeciwnowotworowo.
Przetwory z pokrzywy działają bardzo korzystnie na przemianę materii, wykazują działanie oczyszczające krew, które wynika z tego. że stymulują krążenie krwi, działają lekko moczopędnie, a dzięki hamowaniu resorpcji zwrotnej wyraźnie zwiększają eliminację chlorków, mocznika i innych szkodliwych produktów przemiany materii
Pokrzywa dostarcza dużej ilości witamin i soli mineralnych, a szczególnie dużo różnych pierwiastków śladowych, które są składnikami enzymów i hormonów, odpowiadających za prawidłowy przebieg procesów fizjologicznych w organizmie.
Zewnętrznie pokrzywa działa korzystnie na owłosiona skórę głowy, zapobiega wypadaniu włosów, przy czym korzeń wykazuje silniejsze działanie lecznicze, działa oczyszczająco na gruczoły potowe i łojowe.
Stosowane
Przede wszystkim liście pokrzywy są stosowane w chorobach krwi. w niedokrwistości, w błędnicy, w białaczce, w krwawieniach wszelkiego rodzaju, w zbyt obfitych krwawieniach miesięcznych, w krwawieniach z żołądka, z jelit i z nosa. w problemach z ciśnieniem krwi. w przypadkach zwężonych naczyń krwionośnych, również wieńcowych, w miażdżycy i w niewydolności serca. Stosujemy jako lek oczyszczający w złej przemianie materii, w zakwaszeniu krwi, w alergii, w nieprawidłowym funkcjonowaniu nerek, w zapaleniu dróg moczowych, w niedostatecznym wydalaniu moczu, w kamicy moczowej, w skazie moczanowej. W chorobie reumatycznej i w artretyzmie podaje się wewnętrznie i zewnętrznie w formie biczowania i okładów z rozmiażdżonych pędów pokrzywy.
Pokrzywa jest stosowana jako lek wzmacniający w przypadku wyczerpania, znużenia, uporczywych bóli głowy, łatwego męczenia się związanego z przepracowaniem, jak również w okresie rekonwalescencji w związku z przebytymi chorobami, a także w przypadku osłabienia organizmu, w spadku odporności i w częstych infekcjach wszelkiego rodzaju. Pomaga również w chorobach przewodu pokarmowego, w nieżytach, stanach zapalnych, w biegunkach, w skurczach brzucha, w zwyrodnieniu błony śluzowej żołądka, we wrzodach żołądka i jelit, szczególnie krwawiących, w chorobach wątroby i dróg żółciowych, w chorobach śledziony. Podajemy pokrzywę w nieżytach błon śluzowych górnych dróg oddechowych i jamy ustnej, w katarze, szczególnie połączonym z krwawieniami z nosa, w krwiopluciu, w infekcjach jamy ustnej, w zapaleniu dziąseł, zwłaszcza z krwawieniami, w pleśniawkach i w anginie. W tych przypadkach podaje się wewnętrznie i do płukania.
Zewnętrznie stosujemy pokrzywę jako lek i jako zioło kosmetyczne do pielęgnacji twarzy, jamy ustnej i włosów. Podaje się zewnętrznie i wewnętrznie w wypryskach, w trądziku, w łupieżu, w łojotoku. w wypadaniu włosów.
Na liście najpotrzebniejszych leków ziołowych należałoby pokrzywę umieścić na miejscu drugim, po owsie
Proszek z pokrzywy
Wysuszone liście z pokrzywy zemleć w młynku do kawy. Zażywać codziennie po każdym posiłku 1 łyżeczkę proszku z pokrzywy popijając niewielką ilością wody. Jest to lek krwiotwórczy, wzmacniający i oczyszczający organizm, zapobiegający wszystkim chorobom, a zwłaszcza wymienionym w punkcie siedem.
LITERATURA
1. Julian ALEKSANDROWICZ. H. DUDA „U PROGU MEDYCYNY JUTRA". PZWL. 1988
2. Juhu ALEKSANDROWICZ "SUMIENIE EKOLOGICZNE". WP OMEGA. 1979
3. Julian ALEKSANDROWICZ, I. GUMOWSKA „KUCHNIA I MEDYCYNA". Watra. 1979
4. Czesław BAŃKOWSKI, Jan SERWATKA ".O CHWASTACH I ICH ZASTOSOWANIU". PZWL. 1972
5. Rudoiph BALLENT1NE ..TRANSITIO TO VEGETARIANIZM". The Himaloyn International Institute, USA. Pensylwania. 1987
6. Ojcowie BONIFRATRZY "ZIELNIK KLASZTORNY". Comes. 1994
7. Ojcowie BONIFRATRZY "ZIELNIK KLASZTORNY DLA DZIECI". Comes. 1992
8. Ojcowie BONIFRATRZY "ZIELNIK KLASZTORNY DLA KOBIET"
9. LesJey BREMNESS "WIELKA KSIĘGA ZIÓŁ". Wiedza i Życie, 1993
10. Warriet BEINFIELD. Efrem KORNGOLD "MIĘDZY NIEBEM A ZIEMIA". ABC, 1995
11. Krystyna BONENBERC "ROŚLINY UŻYTECZNE CZŁOWIEKOWI", I. W. Związków Zawodowych. 1988
12. Władysław S. BRUD, I. KONOPACKA ''PACHNĄCA APTEKA", "TAJEMNICE AROMATOTERAPII". Comes 13. Irena BURCHACKA "SEKRETY ROŚLIN". Ofjcyna Wydawniczo-Poligraficzna "Adam". 1992 14. Anna CZELEI "PIĘĆ PRZEMIAN W KUCHNI WEGETARIAŃSKIEJ". Efekt. 1992
15. Anna CZERNI "WARZYWA LIŚCIOWE", Watra. 1986
16. P. Czikow. J. Łoptiew „ROŚLINY LECZNICZE I BOGATE W WITAMINY". PWRiL, 1978
17. Ewa DĄBROWSKA „PRZYWRACAĆ ZDROWIE ŻYWIENIEM", Michalineum - CMM. 1996 18. Ewa DĄBROWSKA „CIAŁO I DUCHA RATOWAĆ ŻYWIENIEM", Michalineum - CMM. 1996 19. Claude DIOLOSA "LISTA PRODUKTÓW SPOŻYWCZYCH SKLASYFIKOWANYCH
WEDŁUG PIĘCIU ELEMENTÓW" 20. Claude DIOLOSA. "WYKŁAD Y Z TRADYCYJNEJ MEDYCYNY CHIŃSKIEJ"
21. Chude DIOLOSA "CHINY. KUCHNIA. TAJEMNICE MEDYCYNY". MM. Kraków
22. Robert DEHIN „ZIELONY LEKARZ PAN DOKTOR ALOES". Agencja „BIBLIOFIL". 1994
23. H. FAJKOWSKA. K. WOLFOWA „WARZYWA MAŁO ZNANE", PWRiL, 1978
<;span>24. Bob GIBSON. Peter BROUGH „ATLAS ROŚLIN EUROPY PÓŁNOCNEJ I ŚRODKOWEJ"
25. Jadwiga GÓRNICKA „APTEKA NATURY", tom I. II, III. Comes, 1992
26. Mana GRÓDECKA „ZMIERZCH ŚWIADOMOŚCI ŁOWCY". Vega. 1991
27. Irena GUMOWSKA „LEŚNE SKARBY". PTTK „Kraj". 1987 28. Irena GUMOWSKA „PSZCZOŁY I LUDZIE". Wnn. 1986
29. Irena GUMOWSKA „BĄDŹ ZDRÓW - SMACZNEGO !". Watra. 1987
30. Wjesław GROCHOWSKI „JADALNE OWOCE LEŚNE", PWRiL. 1986
31, Peter HOLMES „THE ENERGETICS OF WESTERN HERBS". Nat Trop. BERKELEY. USA 1989.1993
32. Mirosław HUSZCZ "NIEPROSZENI GOŚCIE W NASZYM DOMU" I. W. Związków Zawodowych, I9S6
33. Okakura KAKUZO "KSIĘGA HERBATY". PIW. 1987
34. Marian Janusz KAWAŁKO „HISTORIE ZIOŁOWE". KAW. 1986
35. Andrzej Czesław KLIMUSZKO "SPOSÓB NA ZDROWIE"
36. Andrzej Czsław KLIMUSZKO "WRÓĆMY DO ZIOŁ LECZNICZYCH". Oficyna Wydawnicza Rytm. 1995
37. Lech KOMARNICKI "IRYSY". PWRiL. 1993
38. Maciej KORA "ZIELONA MEDYCYNA". Oficyna Wydawnicza EKO Vital, 1995 39. Marek leszek KRZEŚNIAK "APTEKA ZIOŁOWA", Sport i Turystyka. 1986
40. Lidia KURDZIEL "PRZYPRAWY ZIOŁOWE W DOMU i w OGRODZIE", Edytor. 1993
41. Eugeniusz KUŻNIEWSKI. Janina AUGUSTYN PUZIEWICZ "PRZEWODNIK ZIOŁOLECZNICTWA LUDOWEGO". PWN. 1984
42. Barbara KUŹNICKA. Maria DZIAK "ZIOŁA LECZNICZE". PZWL. 1972
43. Dagmara LANCE "ZWIASTUNY WIOSNY". Multico
44. Maria E. LANGE-ERNST "KOSMETYKI NATURALNE". Geocenter International, 1995
45. „LECZNICZE WŁAŚCIWOŚCI ROŚLIN UPRAWNYCH". PWRiL. 1991
46. Jan MUSZYŃSKI "ZIOŁOLECZNICTWO I LEKI ROŚLINNE". Polska Agencja Wydawnicza. 1949
47. Piotr i Dorota METERA "ZIOŁA DLA WSZYSTKICH". Instytut Wydawnictw Związków Zawodowych. 199(3 48. Krystyna MIKOŁAJCZYK, Adam WIERZBICKI "ZIOŁA". Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza. 1983
49. Krystyna MIKOŁAJCZYK. Maria RESZCZYŃSKA „ZBIERAMY ZIOŁA". Wydawnictwo Spółdzielcze, 1987
50. Naboru MURAMOTO "HEALINC OURSELVES". Swan House Publi5hing Company. USA 1973
51. Janina OBODZIŃSKA "ZIOŁA W GOSPODARSTWIE DOMOWYM". Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych
52. Penelope ODY "WIELKI ZIELNIK MEDYCZNY". Debit. 1993
53. Penelope ODY "ZIOŁA W DOMU". Świat Książki. Warszawa 1996
54. Aleksander OŻAROWSKI. Wacław Jaroniewski „ROŚLINY LECZNICZE I ICH PRAKTYCZNE ZASTOSOWANIE". Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1987
55. Aleksander OŻAROWSKI (red.) "ZIOŁOLECZNICTWO. PORADNIK DLA LEKARZY", Warszawa 1983
56. Adam PALUCH „ZERWIJ ZIELE Z DZIEWIĘCIU MIEDZ". Polskie Towarzystwo Ludoznawcze. 1989
57. Zbigniew PODBIELKOWSKI "SŁOWNIK ROŚLIN UŻYTKOWYCH" PWRiL, 1989 58. Maria POLAKOWSKA "LEŚNE ROŚLINY ZIELARSKIE". PWRiL, 1987 54. Barbara POKORSKA "PIWO W NASZYM DOMU". Watra. 1987 60. Witold POPRZECKI "RECEPTARIUSZ ZIELARSKI". Warszawa 1983 61 .Witold POPRZECKI "ZIOŁOLECZNICTWO". Warszawa 1989
62. Christian RATSCH "ROŚLINY MIŁOŚCI", Gamma 1992
63. Marian REJEWSKI "ROŚLINY PRZYPRAWOWE I UŻYWKI ROŚLINNE". PWRiL. 1992
64. Vilmos ROMVARY "ROŚLINY PRZYPRAWOWE I PRZYPRAWY W KUCHNI WĘGIERSKIEJ". PWRiL. 1987
65. Antonina RUMIŃSKA "ROŚLINY LECZNICZE", PWN. 1983
66. Andrzej SARWA "EGZOTYCZNE ROŚLINY UŻYTKOWE W DOMU i w OGRODZIE". Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1989
67. Andrzej SARWA "DALEKOWSCHODNIE ROŚLINY LECZNICZE W OGRÓDKU I NA DZIAŁCE". Almaprint, 1992
68. "WIADOMOŚCI ZIELARSKIE". Polski Komitet Zielarski. Hortpress
69. Jan SCHULTZ. Edyta UBERHUBER. "LEKI Z BOŻEJ APTEKI". Znaki Czasu. 1991
70. Paul SEITZ "APTEKA OGRODOWA". Multico. 1993
71. Makary SIERZADZKI "ŻYCIE BEZ CHORÓB". Różdżkarz. 1990
72. Andrzej SKARŻYŃSKI "MAGIA ZIÓŁ". Alfa. 1991
73. Grzegorz Franciszek SROKA "ZIELNIK KLASZTORNY OJCA GRZEGORZA". Za i Przeciw, 1988
71. Feliksa STARZYŃSKA. Bohdan JACÓRZYŃSKI "OWOCE DZIKO ROSNĄCE W ŻYWIENIU RODZINY". Wydawnictwo Spółdzielcze. 1983
75. Władysław SZAFER. Stanisław KULCZYŃSKI. Bogumił PAWŁOWSKI "ROŚLINY POLSKI". PWN. 1969
76. Jurgen THORWALD "DAWNA MEDYCYNA - JEJ TAJEMNICE I POTĘGA". Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1990
77. Maria TREBEN "APTEKA PANA BOGA". Natur-Produkt Tom-Mark. 1992
78. Maria TREBEN "WRACAMY DO NATURY. DOLEGLIWOŚCI MĘSKIE". SPAR. 1993
79. Włodzimierz TYMRAKIEWICZ "ATLAS CHWASTÓW". PWRiL. 1976
80. Danuta TYSZYŃSKA-KOWNACKA "ZIOŁA NA DZIAŁCE I W OGRÓDKU PRZYDOMOWYM". Watra. 1978
81. Danuta TYSZYŃSKA-KOWNACKA "ZIOŁA W DOMU". Przyjaciółka
82. Danuta TYSZYŃSKA-KOWNACKA. Leszek Marek KRZEŚNJAK "LECZYMY SIĘ ZIOŁAMI Z DZIAŁKI". Polski Związek Działkowców. PWRiL. 1987
83. Władysław WALEWSKI "TOWAROZNAWSTWO ZIELARSKIE", PZWL. 1985
84. Mikołaj WIERZBICKI "ZIOŁA". LSW. 1983
85. TyIler WHITE "ŁOWCY ROŚLIN". Wiedza Powszechna, 1976
86. Milada ZEMANKOWA "SOJA W NASZEJ KUCHNI". SPAR
87. Elżbieta ZIELIŃSKA "DWA ŁYKI MAKROBIOTYKI". Omnibus. 1990
=SOAMSIESESR8STSYSUSIS8OSPSAS8DFSG8SHSJSK8SLSZS8XSCS8VSBS8SMSŁS@S$S&SASS
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG
